Powstanie Torunia jest ściśle związane z Zakonem Krzyżackim. Jego początki sięgają 1233 roku, kiedy to Krzyżacy wybudowali jeden ze swoich grodów przy prawym brzegu Wisły. Tereny te jednak często były nawiedzane przez powodzie, więc w 1236 roku przeniesiono miasto w górę rzeki, gdzie do dzisiaj mieści się Toruń.

Jego nazwa pochodzi od Tarnowa, czyli miejsca, gdzie rośnie Tarnina. Początkowo używano określeń takich jak Torun, Thoron  czy Thorun.

Toruń za czasów Kopernika

Miasto rozwijało się bardzo szybko, głownie dzięki napływowi handlarzy i rzemieślników. Wśród tych drugich najliczniejsze grupy stanowili piwowarzy, garbarze, sukiennicy i kuśnierze. Łatwy import i eksport towarów spowodowany był dostępem do tak dużej rzeki, jaką jest Wisła. Toruń nazywano wówczas Regina Vistulae, co znaczy królowa Wisły.

W 1454 roku niezadowoleni z rządów krzyżackich mieszkańcy postanowili wypowiedzieć posłuszeństwo zakonowi i przyłączyć swoje miasto do ziem polskich. W tym celu obalili jeden z zamków krzyżackich oraz wysłali odpowiedni dokument do wielkiego mistrza krzyżackiego. Dzięki temu Toruń odzyskał wolność. Później zdobyto również twierdze w Łysinie oraz Malborku. Jednak w 1458 roku Krzyżacy zaczęli  zdobywać przewagę i podbijać kolejne polskie zamki. Wtedy też do nadwiślańskiego miasta sprowadził się krakowski bankier i kupiec- Mikołaj Kopernik, ojciec Mikołaja Kopernika astronoma. Toruń pozostał jednak pod władzą polskiego króla.

Znane jest położenie domu, w którym urodził się wybitny uczony. Podlegał on jednak wielokrotnym remontom, przez co nie przypomina już nawet w najmniejszej części swojego pierwotnego wyglądu. Wiele budynków pamiętających tamte czasy utrzymało się do dzisiaj. Są to m.in. kościoły św. Jana, św. Jakuba i Panny Maryi. W tym pierwszym znaleźć możemy boczną Kaplicę Aniołów Stróżów, a w niej chrzcielnicę, w której w 1473 roku został ochrzczony Mikołaj Kopernik.

W 1500 roku wybudowano w Toruniu drugi w Królestwie Polskim stały most na Wiśle. Nosi on imię króla Jana Olbrachta. Był to wówczas najdłuższy most na ziemiach polskich.