Traktat “Monetae cudendae ratio” powstał na zlecenie króla Zygmunta Starego, którego państwo zmagało się ze znacznym spadkiem wartości swojej monety. Fenomen ten nazywamy teraz inflacją i o ile dzisiaj znaczna część ekonomistów wiąże inflację ze wzrostem bazy monetarnej, tak Kopernik, z racji na realia wtedy panujące, mówił o “psuciu się monety”. Kopernik rozumiał przez to zmniejszenie stosunku złota do miedzi lub srebra w bitych przez królewską skarbnicę monetach. Wielki astronom zauważył, że mimo iż złote monety, takie jak przedstawiony na zdjęciu grosz krakowski, stanowiły znaczącą część bazy monetarnej Królestwa, to w obrocie rynkowym dominowały monety o niżej kruszcowej wartości. Kopernik dostrzegł korelację między kruszcową wartością monety, a skłonnością do jej tezauryzacji. To właśnie działo się w ówczesnej mu Polsce. Mimo iż skarbnica wybiła nieznaczną w stosunku do ilości złotych monet, ilość monet o niższej wartości kruszcowej, to właśnie monety miedziane czy srebrne zdominowały krajobraz polskich targów i rynków.

Lekcje jakie niesie za sobą “Prawo Kopernika” i Monetae cudendae ratio?

Kopernik, z racji na swoje odkrycie, przestrzegał przed obniżaniem standardów bicia nowych monet i nakazywał utrzymanie ścisłej kontroli nad jakością monet w obiegu. Zasada ta nie traci na relewantności nawet dzisiaj. Milton Friedman, jeden z noblistów, uzbroił myśl Kopernika w metodologię ekonomiczną i odpowiednie nazewnictwo tworząc ilościową teorię pieniądza. Prawo Kopernika, bowiem tak zwana jest zasada o tym “iż słaby pieniądz wypiera słabszy”, implikuje i wspiera ilościową teorię monetarną. Jak ITM traktuje o ilości pieniądza, tak Prawo Kopernika traktuje o jakości monet. Mimo tej drobnej różnicy, prawa te mają zbieżne implikacje i rekomendacje.